تاخیر در تحویل خودروهای مدل 404: گره “دیون دولتی” مانع اصلی بر سر راه خریداران و خودروسازان

“دیون دولتی خودرو؛ علت تأخیر در تحویل خودروهای مدل ۱۴۰۴، چرا خریداران خودروهای مدل 404 در انتظار تحویل هستند؟
یکی از چالش‌های تکراری که هر ساله صنعت خودروسازی، به‌ویژه شرکت‌های مونتاژکار، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، موضوع تعیین و پرداخت “دیون دولتی” است که مستقیماً بر قیمت نهایی و امکان تحویل خودرو اثر می‌گذارد. امسال نیز به‌نظر می‌رسد این موضوع، عامل اصلی تاخیر در تحویل خودروهای با مدل سال 1404 شده است.
“قیمت کارخانه” چگونه تعیین می‌شود؟
بر اساس روال موجود، قیمت کارخانه یک خودرو از مجموع “بهای خودرو” و “بهای دیون دولتی” تشکیل می‌شود. این همان نرخی است که به اسم قیمت درب کارخانه در بازار شناخته می‌شود و کاملاً با قیمت بازار آزاد متفاوت است.

معمای دیون دولتی برای مدل‌های 1404
مشکل اصلی برای خودروهای مدل 1404 این است که هنوز میزان دیون دولتی آن‌ها به‌صورت رسمی مشخص و در فاکتورها اعمال نشده است. تا زمانی که این دیون در فاکتور قید نشوند، امکان صدور فاکتور و در نتیجه پیش بردن مراحل بعدی مانند پلاک شدن و تحویل خودرو به مشتری وجود ندارد. این وضعیت برای خودروهای مدل 1403 متفاوت بود؛ چرا که دیون آن‌ها سال گذشته مشخص شده بود.
نقش دولت و خودروساز: چه کسی دیون را تعیین می‌کند؟
نکته حائز اهمیت این است که خودروسازان مونتاژی مانند مدیران خودرو، هیچ‌گونه دسترسی یا اطلاعاتی در خصوص تعیین مبلغ دیون دولتی ندارند. این دیون به‌صورت کامل توسط دولت محاسبه و به خودروساز ابلاغ می‌شود تا آن را بر روی نرخ خودروهای خود اعمال کند. بنابراین، خودروساز در این زمینه عملاً کاری از پیش نمی‌برد و منتظر اعلام دولت است.
چه عواملی بر میزان دیون دولتی تأثیر می‌گذارند؟
میزان دیون دولتی تحت تأثیر عوامل مختلفی است:

میزان وارداتی بودن خودرو: خودروهایی که درصد بالایی از قطعات آن‌ها وارداتی است (مانند تیگو 8 یا خودروهای گروه اکستریم که بیش از 90 درصد وارداتی هستند)، معمولاً دیون دولتی بیشتری را شامل می‌شوند.

استفاده از قطعات داخلی: خودروسازانی که توان تولید برخی قطعات در داخل کشور را دارند، ممکن است دیون کمتری پرداخت کنند. برای مثال، استفاده از لاستیک تولید داخل (مانند شرکت کویر توسط مدیران خودرو) یا رنگ تولید و رنگ‌آمیزی شده در ایران، می‌تواند کمی این دیون را کاهش دهد.
تخفیف خودروساز: جبران بخشی از دیون؟
گاهی اوقات، برای حفظ رقابت‌پذیری در بازار و جذاب‌تر کردن قیمت برای مشتریان، خود خودروساز (نه دولت) تصمیم می‌گیرد بخشی از دیون دولتی را متقبل شده و پرداخت کند. این اقدام هرچند به نفع مشتری است و قیمت خودرو را در بازار رقابتی‌تر می‌کند، اما به‌طور طبیعی صرفه اقتصادی خودرو برای خودروساز را پایین می‌آورد.
نحوه پرداخت دیون توسط مشتری
پس از مشخص شدن دیون و صدور فاکتور، معمولاً به مشتریان مهلتی داده می‌شود تا این دیون را پرداخت کنند. امکان پرداخت نقدی یا به‌صورت چک نیز برای تسهیل روند تحویل خودرو وجود دارد.
استثناها: مدل‌های 1404 که زودتر تحویل شدند
لازم به ذکر است که برخی از خودروهای مدل 1404، مانند تعدادی از خودروهای تیگو 7 هیبرید یا تیگو 8 پرو ای پلاس، حتی اوایل امسال تحویل مشتریان شده‌اند. این اتفاق به این دلیل رخ داده که دیون دولتی آن‌ها بر اساس محاسبات و نرخ‌های سال گذشته اعمال شده بود و شامل دیون جدید نشده‌اند یا دیون آن‌ها بسیار کم بوده است.
در نهایت، تا زمان مشخص شدن و اعلام رسمی میزان دیون دولتی برای خودروهای مدل 1404 توسط دولت، روند صدور فاکتور و تحویل این خودروها با چالش و تاخیر مواجه خواهد بود. خریداران و خودروسازان در انتظار گره‌گشایی این موضوع از سوی نهادهای دولتی هستند.

راهکارهای احتمالی برای خریداران خودروهای مدل ۱۴۰۴
با توجه به تأخیرهای پیش‌آمده، خریداران می‌توانند با پیگیری مستمر از نمایندگی‌ها و رصد اخبار رسمی دولت درباره دیون، از آخرین وضعیت تحویل مطلع شوند. برخی خودروسازان نیز ممکن است با ارائه پیش‌فاکتور موقت یا تسهیلات پرداخت دیون، به مشتریان کمک کنند. در صورت عجله، بررسی خودروهای موجود در بازار با دیون مشخص‌شده (مانند برخی مدل‌های ۱۴۰۳) نیز می‌تواند گزینه‌ای جایگزین باشد. به هر حال، شفاف‌سازی دولت درباره محاسبه دیون، کلید حل این معضل است.